De discussie over het ‘veilig stellen’ van het vermogen van ‘het Nut’ is er een die ver terug gaat, getuige de vergadering in 1967 van het toenmalige Maatschappijbestuur.
Daar werd de basis gelegd voor het Jan Nieuwenhuyzenfonds.
Eind 1967 werd aan de leden al het idee voorgelegd een stichting in het leven te roepen voor het beheer van een fonds waar bijzondere inkomsten van de vereniging in konden worden ondergebracht. Uitgangspunt bij de oprichting was het veilig stellen van het vermogen en de ontvangsten van opbrengsten na de beëindiging van departementen en scholen. Het plan werd geboren uit de wil om ‘enige financiële ruggengraat’ te creëren aan de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen. Foto rechts v.l.n.r. Arno Boon, Jan Willem Offerhaus en Rolf Domenie (2015, Kampen)
Terug te lezen valt dat het bestuur het beheren van een vermogen binnen een vereniging kennelijk toen te risicovol vond. Goed vermogensbeheer stelt namelijk hoge eisen aan de consequentie, waakzaamheid en slagvaardigheid van het beleid ook op het gebied van beleggingspolitiek. Voor de administratie van het Nut zou dit een onaanvaardbare werkdruk met zich mee brengen. Door legaten en schenkingen kon het toekomstig fonds aanmerkelijk worden uitgebreid. Vanwege de afscheiding van het vermogen uit de vereniging van het Nut hadden de departementen minder zeggenschap over het opgebouwde vermogen. Door een jaarlijks rendement uit te keren aan het Nut profiteerde de vereniging het Nut echter wel vele jaren van dit fonds. In 1968 gingen de leden van het Nut akkoord met de conceptstatuten en uitgangspunten de stichting Jan Nieuwenhuyzenfonds (JNF).
Op 5 januari 1970 werd de acte van oprichting JNF ondertekend met daarin onder andere de volgende bepalingen.
Vermogensbeheerder
In 2006 wordt besloten, als duidelijk wordt dat de penningmeester de heer Wildenbeest in 2008 gaat aftreden, het vermogen onder te brengen bij een vermogensbeheerder. Het beleggen van het vermogen is onder andere complexer geworden door de invoer van de euro. In 2007 ligt er daarom een voorstel voor een andere vermogensbeheerder ter tafel die de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van het JNF zal respecteren. Bank Ten Cate werd gekozen als vermogensbeheerder. De heer Rolf Domenie geeft in dit proces aan dat het ondanks dat er nu een vermogensbeheerder is, het belangrijk blijft dat het JNF-bestuur dit proces blijft bewaken.
Foto bestuur JNF ter gelegenheid van afscheid dhr. D. Wildenbeest in 2009. V.l.n.r. Ch. de Monchy, B.J. Demenint, J.W. Offerhaus, R. Domenie, S. de Groot (secretariaat), D. Wildenbeest, J. Ruedisulj
Rolf Domenie, voormalig JNF bestuurder en eveneens bestuurder van departement Hoogezand-Sappenmeer, draagt later ook op solide wijze bij aan de discussie over vermogensbeheer en het Nutfonds. Op zijn eigen aimabele wijze hield hij voet bij stuk over de bestemming van de vermogens van JNF en Nut. In algemene vergaderingen waarin hierover werd gesproken met de leden was hij duidelijk. Het Nut bestaat niet voor zichzelf maar bestaat voor realisatie van haar doelstelling in de samenleving. Door het vermogen en de uitvoering van subsidieaanvragen voor het Nutfonds onder te brengen bij een groot landelijk fonds kan deze doelstelling beter worden zeker gesteld.
Als Nutsbestuurder en lid van de kascommissie schetste Domenie in die tijd meermaals een helder beeld van de noodzaak tot het extern laten beheren en renderen van het vermogen van het Nut en JNF bij een extern fonds. Uiteindelijk werd het Nutfonds ondergebracht als fonds op naam bij VSB. VSBfonds is ooit ontstaan uit de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen en vormde daarmee ook een mooie symbolische keuze.
Tijdens de algemene vergadering in Kampen op 15 april 2015 gaf Domenie in de vergadering aan:
‘Nu er nog een kwalitatief goed toegerust Maatschappijbestuur is moeten er ook stappen worden gemaakt om een goed en solide vermogensbeheer in de toekomst veilig te stellen. Op dit moment kan er nog goed sturing worden gegeven aan het proces het vermogen over te brengen naar een ‘fonds op naam’. Ik roep de ledenvergadering op het Maatschappijbestuur hierin te ondersteunen.’
Ook gaf hij deze vergadering aan dat een contributieverlaging onwenselijk is voor het voortbestaan van de vereniging. Een contributieverlaging werd echter uiteindelijk wel in 2019 doorgevoerd in combinatie met een versimpeling van de verenigingsstructuur. In mei 2021, tijdens de Coronapandemie, verloor Rolf Domenie de strijd met de ziekte kanker en overleed.
Nutspand in Edam
Ook het pand van het Nut in Edam staat van begin af aan op de balans bij JNF. Bij haar honderdjarig bestaan, in 1884, is het gebouw door de departementen als jubileumgeschenk aangeboden aan het landelijk Nut, voluit de Maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen. In het huis is op 14 november 1784 door Jan Nieuwenhuijzen en medestanders de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen opgericht. Het Nutspand in Edam wordt daarom binnen het Nut ook wel stichtingshuis genoemd. In 2017 is het stichtingshuis verkocht door JNF. Daarnaast brachten veel departementen het vermogen dat resteerde na beëindiging over naar JNF. Zie onderstaand overzicht (in guldens).
N.B. Departement Wageningen werd begin 2000 weer opgericht en vloeide dat kapitaal terug naar het nieuwe departement.
Heden
De Stichting Jan Nieuwenhuyzenfonds bestaat nog steeds en stelt zich ten doel het werk van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen te steunen door het verschaffen van geldmiddelen aan deze Maatschappij. Deze geldmiddelen worden dus sinds 2012 ingezet voor het zogenaamde landelijke Nutfonds. Het Nutfonds werd in 2012 ingesteld tijdens de Algemene Ledenvergadering van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen (het Nut). Het Nutfonds ondersteunt activiteiten die in het teken staan van de (oorspronkelijke) doelstelling van het Nut. In moderne termen is dat: het bevorderen van deelname van alle burgers aan het maatschappelijk leven. Met bijdragen uit het Nutfonds worden activiteiten en projecten die bijdragen aan dit doel mede mogelijk gemaakt.
Met ingang van 15 november 2016 is de aanvraagprocedure voor een subsidie van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen (kortweg Nutfonds) ondergebracht bij VSBfonds. Lees meer
