Naast school, cursus-school en cultuurdepartementen zijn er ook fondsdepartementen aangsloten bij het landelijk Nut. Zij functioneren veelal als lokaal fonds. Het Nut in Wageningen is zo'n departement.
Op een donkere en natte avond tijdens de lockdown eind vorig jaar troffen twee bestuurders van het departement Wageningen en de bestuursondersteuner van het landelijk Nut, Irene Agterkamp, elkaar online. Voorzitter Michael van de Born en bestuurslid Eric Vis zijn beiden ruim zeven jaar actief voor het departement. De heren zijn maatschappelijk betrokken bij de Wageningse samenleving en kennen als geen ander de sociaal- maatschappelijke initiatieven in hun woonplaats. Eric Vis is naast zijn baan als docent aan de middelbare school de Pantarijn ook bestuurder van een musicalvereniging en actief in de politiek in Wageningen. Hij kwam destijds met ‘t Wagenings Nut in contact via een subsidieaanvraag voor de musicalvereniging. Deze aanvraag voor een digitale piano werd gehonoreerd. Door het automatische lidmaatschap na deze toekenning raakte hij geïnteresseerd in het Nut. Van het een kwam het ander. Inmiddels draait hij al geruime tijd mee als bestuurder bij ‘t Nut Wageningen dat als lokaal fonds functioneert.
Het departement Wageningen werd in 1807 opgericht en bestond tot 1981. De Nutspaarbank en Nutskleuterschool zijn de twee meest in het oog springende initiatieven van het departement geweest. Maar ‘t Nut deed veel meer in Wageningen. Ook op het gebied van woningbouw was de vereniging actief. Voormalig gemeentesecretaris de heer Kernkamp gaf op 26 september 2011 een lezing voor de Historische Vereniging OUD WAGENINGEN met als titel 'Het nut van (het archief van) het Nut'. Deze lezing verwoordt kort en bondig de geschiedenis van het Nut in Wageningen. Lees meer.
Heroprichting departement Wageningen
‘t Wagenings Nut werd weer heropgericht eind vorige eeuw. De huidige penningmeester van het landelijk Nut Arno Boon stond aan de wieg van deze heroprichting. Het eerste bestuur na de heroprichting hield zich actief bezig met de belegging van het vermogen. Een van de bestuurders had hier ook speciale expertise in. Het vermogen van het departement wordt de laatste jaren door MeesPierson gematigd defensief belegd. Hierdoor lukt het om jaarlijks € 10.000 tot € 12.000 uit te keren aan Wageningse projecten. In principe wordt er niet ingeteerd op het vermogen. Arno Boon en Kor Paap, oubestuurders van het Nut Wageniengen ontvingen een erepenning in 2018 tijdens de algemene vergadering van het landelijk Nut die in Wageningen plaatsvond. Lees meer
V.l.n.r.: Norbert Jeronimus, Eric Vis, Michael van den Born, Jan Paul Favier, Diane Dresselhuis, Marjon Oostrom
Het bestuur is in de afgelopen jaren fors vernieuwd en verjongd. Het bestaat uit dertigers en veertigers, wat in kringen van het Nut uitermate jong te noemen is. Iedereen heeft zijn eigen specifieke rol en kwaliteit binnen het bestuur. Het bestuur beseft heel goed dat bestuurswerk ‘behapbaar’ moet zijn en blijven om het ook aantrekkelijk te houden in de toekomst. Het bestuursinspanningen moeten naast werk en gezin verricht kunnen worden. Secretaris, Marjon Oostrom is de ‘poortwachter’ van alle binnenkomende e-mails en subsidieaanvragen. Dat is een taak die wekelijks een aantal uren vergt. Voor het aanvragen van subsidie kunnen projecten gebruik maken van een aanvraagformulier dat te vinden is op de website van het departement.
Vandaag de dag heeft ‘t Wagenings Nut nog rond de tien leden en ook nog ongeveer twintig donateurs. Vroeger was het zo dat projectorganisaties waaraan een subsidie werd toegekend ook lid moesten worden van ‘t Wagenings NUT. Dat automatische lidmaatschap bestaat niet meer. ‘t Wagenings Nut zet zich nu in om zich te profileren via de socialmediakanalen van de projecten waaraan zij subsidie toekennen. Dit is niet uitsluitend bedoeld ter eer en meerdere glorie van het Nut zelf, maar vooral om een bredere bekendheid te krijgen waardoor de subsidieaanvragen een diverser karakter krijgen. Gemiddeld komen er zo’n tien tot twaalf aanvragen per jaar binnen. De subsidie wordt toegekend aan zes à zeven projecten. Het streven is om zoveel mogelijk projecten te beschrijven waaraan een subsidie wordt toegekend op de eigen website, maar door tijdgebrek lukt dit niet altijd.
Het bestuur vergadert gemiddeld driemaal per jaar over de binnengekomen aanvragen. Maar mocht het zo zijn dat een aanvraag eerder besluitvorming vereist dan weet men elkaar online ook te vinden voor overleg. De bestuursleden vullen elkaar qua competenties aan. De één is ervaren in de social media, de ander runt een communicatiebureau. Het verdelen van taken in het bestuur werkt goed. Michael van de Born licht toe. “Het is fijn dat we allemaal ieder op onze eigen manier actief betrokken zijn bij de Wageningse samenleving. Dit brengt echter ook met zich mee dat er bij sommige subsidieaanvragen sprake zou kunnen zijn van (de schijn van) belangenverstrengeling. Mocht één van de bestuurders bij een project betrokken zijn of zich er nauw mee verbonden voelen dan onthoudt hij/zij zich van stemrecht tijdens de besluitvorming. Het bestuur is terdege bewust van het feit dat er een verantwoordelijkheid op de bestuursleden rust. Ook de voortschrijdende eisen die aan bestuurders van verenigingen en stichtingen wordt gesteld, dient daarbij in ogenschouw te worden genomen. De nieuwe Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (WBTR) is op 1 juli 2021 in werking getreden.”
Bruintje Beer Kleuterschool
‘t Wagenings Nut stond 200 jaar geleden aan de wieg van een aantal initiatieven. In twee artikelen van Contactblad Historische Vereniging Oud Wageningen staat beschreven welke financiële initiatieven er waren zoals bijvoorbeeld de oprichting van een Nutsspaarbank en een korte opsomming van de hand van Leo Eppink. In het tweede artikel wordt ingegaan op de invloed van het Nut op het Onderwijs in Wageningen. Uiteraard is daar ook aandacht voor de bibliotheek die ‘t Nut oprichtte in Wageningen en die net als in veel andere plaatsen in Nederland in de jaren ’60 van de vorige eeuw werd overgenomen door de openbare bibliotheken, gefinancierd vanuit de overheid.
In 1906 werd er een kleuterschool door ‘t Nut opgericht. Op deze kleuterschool werd na verloop van tijd de Montessorimethode ingevoerd. In 1976 werd de kleuterschool overgedragen aan de Wageningse Schoolvereniging.
Het kapitaal van het departement werd in 1981 bij de opheffing, met het label Wageningen, overgedragen aan het landelijk Nut. In 1999 lukte het wel, na twee andere pogingen, om het oude kapitaal naar Wageningen terug te halen. Een initiatiefgroep met daarin onder andere de huidige penningmeester van het landelijk Nut, Arno Boon, bracht zo’n 80 leden bijeen. Zij formuleerden een eenvoudig programma om te functioneren als lokaal fonds voor en door Wageningers.
Nuttige projecten in Wageningen
De projecten die voor een subsidie in aanmerking willen komen moeten voldoen aan een aantal criteria. Deze staan helder beschreven op de website van het departement. Een activiteit komt in aanmerking voor een Nut-subsidie wanneer het gaat om:
1. een concrete activiteit,
2. die in principe bereikbaar is voor de hele Wageningse bevolking,
3. met een blijvende meerwaarde,
4. en eventueel vernieuwend of nieuw is,
5. waarbij de subsidie in principe eenmalig is;
6. en maximaal 25% van het jaarlijkse budget bedraagt (gemiddeld is het jaarbudget 10.000 Euro).
7. Herhalende projecten komen maar een maal per twee jaar in aanmerking voor subsidie.
De bestuurders van departement Wageningen weten inmiddels dat zij het verschil kunnen maken om bij een lokaal project de financiën rond te krijgen. Een van de projecten waar onlangs een bijdrage aan is toegekend en waar het bestuur van ‘t Wagenings Nut helemaal achter staat is het initiatief voor de aanleg van een nieuwe skatebaan. Dit is project is ontstaan uit de kinderen die skaten en dat ook op een uitdagende baan binnen de gemeente Wageningen willen doen. Er was nog net klein financieel tekort en daar heeft ‘t Nut met een bijdrage de begroting sluitend gemaakt. Helaas is het aantal projecten waaraan een bijdrage kon worden geleverd wel afgenomen het laatste jaar door de Coronacrisis. In de zomer van 2021 heeft wel het festival Indonesië plaats gevonden.
Het departement Wageningen laat zien dat de heroprichting eind vorige eeuw succesvol is geweest en het kapitaal weer wordt aangewend waarvoor het bedoeld is in het licht van de Nutsdoelstelling zoals het departement zelf verwoordt:
De vereniging stelt zich ten doel, in overeenstemming met de doelstelling van de Maatschappij, het welzijn, in de ruimste zin, van individu en samenleving te bevorderen. Zij gaat daarbij uit van een gezindheid tot dienstverlening aan de medemens en van de onafhankelijkheid van enige groepering van levensbeschouwelijke, politieke of economische aard.
